Van zandplaat tot werkplatform
In 1600 is het nog niet bestaande Noordereiland een zandplaat aan de oever van de Maas, waar misdadigers verhangen werden aan de admiraliteitsgalg. Later wordt er een pesthuis gebouwd dat nooit als zodanig is gebruikt. Rond 1840 wordt de N.V. Sleephellingsociëteit opgericht ten Westen van het Zwanegat. Schepen gaan hier de helling op. Tussen 1868 en 1876 graaft men onder leiding van G.J. de Jongh de Noorderhaven door en zo ontstaat het Noordereiland. Daardoor wordt het Noordereiland afgescheiden van het toenmalige eiland Feijenoord.
In 1878 zijn de draaibruggen over de Maas klaar. Na een aantal jaren betrekt ‘Hulstkamp Jenevers en Likeuren’ het markante gebouw aan de Maaskade. Ooms Makelaars is ernaast gehuisvest in het prachtige Art Nouveau gebouw, dat in opdracht van Jan van der Steen is gebouwd en waar Frans Swarttouw jarenlang kantoor heeft gehouden. Tussen 1926 en 1929 worden de draaibruggen vervangen door de Hef en de Koninginnebrug.
De middenstand op het Noordereiland floreert totdat in 1940 de Duitsers met watervliegtuigen op de Maas landen en het eiland bezetten. Vier dagen lang verdedigen de mariniers de Willemsbrug. Na een Duits ultimatum wordt Rotterdam gebombardeerd en in de namiddag van 14 mei 1940 capituleert de stad.
In 1953 zet de watersnoodramp het eiland blank. Het Burgemeester Hoffmanplein wordt bestraat. De wijk verpaupert door de kaalslag, winkels en bedrijven verdwijnen.
Een grote populatie schippers bewoont het eiland. De middenstand vaart er wel bij. Zowel aan de Maaskade, aan de noordzijde van het eiland, als aan de Prins Hendrikkade aan de zuidzijde liggen de binnenvaartschepen soms vijf tot zes rijen breed. Begin jaren 90 telt het eiland nog vier kruideniers, een schoenmaker, vier slagers, twee drogisterijen, twee bakkers, een postkantoor en een bankkantoor.
In 1993 verdwijnt de bovengrondse spoorweg en rijden de treinen voortaan door de spoortunnel. Langzamerhand verdwijnt de middenstand van het eiland. De bank en het postkantoor verdwijnen eind jaren 90, evenals de schoenmaker en de slagers.
Met de komst van de containerterminal en de verplaatsing van de havenactiviteiten naar Botlek, Europoort en Maasvlakte krijgt het Noordereiland meer een woonfunctie. Het eiland dient jarenlang als werkplatform voor de bouw van de Erasmusbrug.
Inmiddels is de betrekkelijke rust weergekeerd, al komt er steeds meer bedrijvigheid bij, zij het in een nieuwer jasje. Steeds meer creatieve ondernemers en kunstenaars vestigen zich op het eiland in de voormalige winkel- en kantoorpanden en geven daarmee het Noordereiland een nieuwe impuls.
(Uit Projectplan Expeditie Noordereiland 2011.)